Wielość koncepcji teoretycznych oraz praktykowanych podejść psychoterapeutycznych jest spora. W zależności od kierunku i szkoły psychoterapeutycznej, w której szkolił się terapeuta, stosuje on różne metody oddziaływania przy jednoczesnych założeniach i budowaniu relacji z pacjentem charakterystycznych dla określonego paradygmatu.

Dla pacjentów nie jest to z reguły istotne. Wiedza na temat szkół terapeutycznych i ich podejść do specyficznych problemów nie jest bowiem powszechna wśród pacjentów. Do psychoterapeuty trafiają więc oni najczęściej przypadkowo: z polecenia bądź na wskutek skierowania medycznego. Nie znaczy to jednak, że badaczy i praktyków psychoterapii nie nurtuje pytanie: czy któraś metoda psychoterapeutyczna jest bardziej, czy mniej skuteczna od innych?

Rozpoczynając szkolenie psychoterapeutyczne w określonym paradygmacie, kandydat na psychoterapeutę dowiaduje się, z jakimi trudnościami u pacjentów dane odejście radzi sobie dobrze, z jakimi zaś gorzej. Jak się jednak okazuje, formalnych i rzetelnie przeprowadzonych na ten temat badań de facto nie ma.

Badania nad skutecznością różnych metod psychoterapii

Wprawdzie próby porównywania skuteczności oddziaływania różnych szkół podejmowało wielu badaczy (Sloane, Smith, Svatberg i Stiles, Shapiro, Wittman, Linn i inni), ale nigdy nie udało się uzyskać jednoznacznego wniosku, poza tym, że zawsze oddziaływanie terapeutyczne – prowadzone obojętnie w jakim paradygmacie jest lesze, niż brak tego oddziaływania.

Skuteczność szkół psychoterapeutycznych

Są wprawdzie pewne potwierdzone na ten moment tezy, które podkreślają większą skuteczność niektórych szkół czy też podejść terapeutycznych w określonych problemach (np. terapia poznawcza dla zespołu paniki, terapie behawioralne w leczeniu fobii), ale jednoznacznych i jasnych dowodów na miażdżącą przewagę któregoś z podejść nie ma.

Stąd koncepcja paradoksu ekwiwalencji – czyli teza, że efekt leczniczy dają nie specyficzne techniki, czy określony proces terapii, ale specyficzna relacja i więź między psychoterapeutą a pacjentem.

fot.:SHVETS/Pexels.com