Psychozą określa się zaburzenie psychiczne definiowane jako patologicznie zmieniony stan umysłu, w którym występują silne zakłócenia w postrzeganiu rzeczywistości. Osoby w stanie psychotycznym doznają zaburzeń świadomości i spostrzegania, a ich sposób myślenia podlega często całkowitej dezorganizacji. Chory jest pozbawiony krytycyzmu i przeświadczony o prawdziwości tego, czego doświadcza.

Czym jest psychoza?

Psychozą określa się zaburzenie psychiczne definiowane jako patologicznie zmieniony stan umysłu, w którym występują silne zakłócenia w postrzeganiu rzeczywistości. Osoby w stanie psychotycznym doznają zaburzeń świadomości i spostrzegania, a ich sposób myślenia podlega często całkowitej dezorganizacji. Należy zaznaczyć, że chory jest pozbawiony krytycyzmu i przeświadczony o prawdziwości tego, czego doświadcza.

Poszczególne kategorie diagnostyczne wydzielono w oparciu o występowanie charakterystycznych objawów, korelacji pomiędzy występowaniem objawów psychotycznych i afektywnych, długości trwania choroby, prawdopodobieństwa ustąpienia symptomów czy współistnienie czynników organicznych w postaci np. choroby mózgu, choroby ogólnoustrojowej (niewydolność krążenia, zaburzenia hormonalne) lub nadużywanie substancji psychoaktywnych. Urojenia i omamy mogą być również wywołane wysoką temperaturą czy zatruciem. Chcesz poznać więcej fachowych informacji o tym, czym się różni psychoza od schizofrenii, odwiedź tę stronę: http://zdrowiepsychiczne.pl/schizofrenia/czym-jest-schizofrenia-i-jak-ja-zdiagnozowac/schizofrenia-a-psychoza.

Psychozy afektywne i nieafektywne

Psychozy dzieli się zwyczajowo na psychozy nieafektywne i psychozy afektywne. Wśród psychoz nieafektywnych wyróżnia się zespoły urojeniowe, krótkotrwałe i przemijające zaburzenia psychotyczne oraz schizofrenię. Psychozy afektywne to natomiast te współistniejące z chorobami afektywnymi, czyli chorobą afektywną dwubiegunową i depresją z objawami psychotycznymi. Na pograniczu psychoz afektywnych i nieafektywnych wyróżnia się zaburzenia schizoafektywne.

Objawy psychotyczne bywają nierzadko utożsamiane ze schizofrenią, jednak tylko co czwarty lub co piąty przypadek ich występowania związany jest z tą właśnie chorobą.

Schizofrenia

Schizofrenia to jedna z najczęstszych a zarazem najcięższych chorób psychicznych. Zapadają na nią przeważnie ludzie młodzi – około 50% zachorowań rozpoczyna się przed 30. rokiem życia.

Za autora terminu schizofrenia uznawany jest psychiatra Eugen Bleuler. Słowo schizofrenia powstało z połączenia greckich słów schizo i phren, tłumaczonych odpowiednio jako „rozszczepić” oraz „umysł”. Dokładnie oddaje poglądy Bleulera na istotę choroby, ponieważ uznał on, że jej sedno tkwi w dezintegracji (rozpadzie – utracie związków) poszczególnych wymiarów życia psychicznego człowieka.

Przyczyny schizofrenii są złożone i nie w pełni poznane. Zgodnie z obecną wiedzą medyczną na wystąpienie tej choroby i jej obraz kliniczny mogą mieć wpływ czynniki biologiczne (m.in. genetyczne), społeczno-psychologiczne i środowiskowe .

Objawy schizofrenii

Do typowych objawów choroby zalicza się te mnemotechnicznie określane akronimem „4A”, pozwalającym w dość prosty sposób zapamiętać zasadnicze symptomy: objawy „ambi” (przedrostek oznaczający „oba” wyrażający sprzeczność w dążeniach, sądach, emocjach), autyzm (skupienie na życiu wewnętrznym, zamkniecie się w sobie), afekt tępy (zubożenie ekspresji emocji), a także zaburzenia asocjacji (rozkojarzenie, zmieniona dyscyplina myślowa).

Wśród objawów schizofrenii można wyróżnić tzw. pozytywne tj. omamy i urojenia, zatem symptomy psychotyczne oraz objawy negatywne, przejawiające się stopniowym wycofywaniem z dotychczasowych aktywności i relacji, aż do całkowitej utraty zainteresowań i izolacji społecznej, któremu  może towarzyszyć zobojętnienie uczuciowe, a nawet brak możliwości wyrażania i przeżywania emocji.

Postacie schizofrenii a objawy psychotyczne

Wyodrębnia się kilka postaci schizofrenii, spośród których najczęstsza jest schizofrenia paranoidalna, będąca  zarazem najbardziej typową manifestacją choroby. Charakterystyczne dla tej postaci schizofrenii jest występowanie omamów słuchowych oraz luźno powiązanych ze sobą urojeń tzw. paranoidalnych. Z reguły są to urojenia prześladowcze lub odsłonięcia czy oddziaływania (chory ma przeświadczenie, że ktoś lub coś kontroluje jego myśli i działania – w przypadku urojeń oddziaływania oraz że jego myśli są bez jego udziału przekazywane innym osobom – urojenia odsłonięcia).

Należy jednak zaznaczyć, że choć objawy psychotyczne są bardzo częste w schizofrenii, a wręcz niekiedy utożsamiane z tą chorobą, nie zawsze występują. Wyróżnia się np. typ schizofrenii hebefrenicznej, w której omamy i urojenia są rzadkością, dominują natomiast objawy o charakterze afektywnym, czyli zaburzenia nastroju, sztywność emocjonalna.

Z kolei w schizofrenii prostej objawy psychotyczne w ogóle nie występują. Szczególnie zaznaczone są objawy negatywne (wycofanie społeczne, brak kontaktu emocjonalnego, ubóstwo mowy). Jednak przez niektórych psychiatrów kwestionowana jest zasadność istnienia takiego rozpoznania-w klasyfikacji DSM (amerykański wykaz zaburzeń psychicznych), schizofrenia prosta nie figuruje.

Podsumowując, objawy psychotyczne, mimo że są kojarzone ze schizofrenią i często występują właśnie w tej chorobie, mogą współistnieć także w innych jednostkach chorobowych. Różnicowanie może czasem być problematyczne i zazwyczaj wymaga zebrania dokładnego wywiadu i rzetelnego badania. Bywa i tak, że diagnoza ma jedynie charakter tymczasowy lub w przyszłości ulegnie zmianie.

Należy także pamiętać, że omamy i urojenia nie muszą wcale wskazywać na chorobę psychiczną – mogą towarzyszyć np. niewydolności układu krążenia, wysokiej gorączce czy zatruciu, jednak zawsze wymagają konsultacji lekarza psychiatry.