Przed 90 laty, niemiecki psycholog Hermann Ebbinghaus, napisał, iż psychologia może poszczycić się bardzo długą przeszłością, choć tak naprawdę ma krótką historię.

Samo słowo „psychologia” składa się z dwóch greckich wyrazów, choć słowem greckim nie jest. Nie znali go, ani starożytni greccy filozofowie, ani nawet Arystoteles, którego uważa się przecież za ojca psychologii. Wyrazy „psyche” i „logos” tłumaczone na język polski, to „dusza” i „nauka”. Psychologia jest więc „nauką o duszy”. Wyraz ten z całą pewnością, nie powstał jednak w starożytności.

W pochodzących z 1949 roku „podstawach psychologii” Mieczysław Kreutz pisze, iż nazwa ta musiała zostać utworzona dopiero w wieku XVI. Podobne stanowisko zajął również Tadeusz Tomaszewski, w wydanym w 1963 roku „Wstępie do psychologii”. Jego zdaniem, termin „psychologia” musiał powstać w okresie odrodzenia, wraz z ogólnym wzrostem zainteresowania sprawami ludzkimi. Za twórcę tego terminu uznano wówczas niemieckiego humanistę Philippa Schwarzerta (Philipp Schwarzert), który hołdując panującej wówczas modzie, pisał się z greckiego Melanchton. Długo znany był on przede wszystkim ze swojej współpracy z Marcinem Lutrem oraz z wydanego w 1553 roku w Wittenberdze dzieła pod tytułem „Księga o duszy”. Co ciekawe, w całym dwudziestopięciotomowym wydaniu dzieł Melanchtona, słowo „psychologia” nie występuje ani razu. Wszystkie dzieła Melanchtona, wydane zostały dopiero w latach 1834-1860. I to właśnie w tym wydaniu, w tomie 13. dziewiętnastowieczny redaktor – a nie sam autor dzieła – napisał, iż przedmiotem zainteresowań twórcy jest psychologia.

Tym samym, Melanchton musiał ustąpić pierwszeństwa innemu Niemcowi – Johannesowi Thomasowi Freigiusowi. Miał on podobno posłużyć się wyrazem „psychologia” już w roku 1882, w swoim „Catalogus Locorum Coommunium”. Jednak według Kruno Krstica wyraz ten został użyty jeszcze wcześniej, przez poetę ze Splitu, Marka Marulica, w rozprawie „Psichiologia”.

Jak dotychczas, wspomniana rozprawa nie została jeszcze odnaleziona. Przyznać jednak trzeba, iż choć historia wyrazu „psychologia” jest znacznie krótsza od samej psychologii, to na pewno jest dużo bardziej skomplikowana.