Każdy z nas narażony jest na sytuacje stresowe. Jeżeli jednak zmagamy się z chorobą oddziałującą na układ odpornościowy czy gospodarkę hormonalną, jak to ma miejsce w schizofrenii, łatwiej może dochodzić do różnego rodzaju zaburzeń.

Czym jest stres?

Stres to zespół różnego rodzaju reakcji organizmu na zmieniające się warunki zewnętrzne i wewnętrzne. Wbrew pozorom stres może być dla nas korzystny, a nawet uratować nam życie. W sytuacjach jawnego śmiertelnego zagrożenia stres umożliwia stawienie czoła niebezpieczeństwu lub ucieczkę. Przedłużający się stres staje się jednak zjawiskiem negatywnym, źle wpływającym na organizm.

Jakie mogą być konsekwencje przewlekłego stresu?

Organizm, bez względu na to, jak jest silny, nie jest w stanie bez końca funkcjonować w stanie podwyższonej gotowości. Z czasem zasoby jego sił witalnych się wyczerpują, prowadząc do ujawnienia się negatywnych konsekwencji stresu. Stres powoduje obniżenie nastroju, nerwowość, pogorszenie funkcji poznawczych, takich jak koncentracja i pamięć. Może też prowadzić do pojawienia się chorób układu krążenia oraz negatywnie wpływać na odporność.

Stres a schizofrenia

Nasilony stres w dużym stopniu przyczynia się do wzrostu ryzyka nawrotu ostrych objawów psychotycznych. Co istotne, w przypadku schizofrenii nasilony silny stres może być powodowany nie tylko negatywnymi, ale również szczególnie pozytywnymi i radosnymi wydarzeniami codziennego życia. Ważne, by w sytuacji zauważenia sygnałów ostrzegawczych, które mogą wyprzedzać nawrót choroby, odpowiednio wcześnie zareagować. Sygnały ostrzegawcze są niespecyficzne. Zaliczamy do nich problemy ze snem, drażliwość, obniżenie nastroju, zaburzenia funkcji poznawczych, np. problemy z pamięcią, koncentracją i skupieniem uwagi.

W przypadku zauważenia wymienionych symptomów należy zadbać o możliwość wyciszenia, relaksu, a jeśli zajdzie potrzeba – zrezygnować na pewien czas z pracy. Kojąca może okazać się  rozmowa z bliską osobą, terapeutą czy lekarzem prowadzącym. Można również skorzystać z dostępnych w Internecie treningów relaksacyjnych.

Jak radzić sobie ze stresem?

Bardzo ważne jest zidentyfikowanie przyczyn stresu i – w miarę możliwości – wyeliminowanie ich. Warto zadbać o dobrą organizację pracy, by unikać pośpiechu i presji czasu w trakcie realizacji powierzonych nam zadań.

Wskazane jest stosowanie technik relaksacyjnych i szybkich metod odstresowania się. Dobrym sposobem są ćwiczenia oddechowe.

Istnieje wiele bardzo prostych sposobów walki ze stresem, dlatego każdy jest w stanie wybrać odpowiedni dla siebie i wykorzystać go w sytuacjach zwiększonego napięcia.

Ważne jest również, by zatroszczyć się o odpowiednią ilość snu i wypoczynku oraz zadbać o właściwą, dobrze zbilansowaną dietę. Prawidłowe odżywianie pozwala na zachowanie równowagi hormonów, których wahania są bezpośrednio powiązane ze stresem.

Istotne jest, by od czasu do czasu przypomnieć sobie swoje życiowe priorytety i zastanowić się czy kierujemy się nimi na co dzień. Być może to, że odczuwamy silniejsze napięcie, spowodowane jest tym, że działamy wbrew sobie i swoim wartościom?

Jak mogę pomóc? – rady dla opiekuna osoby chorej na schizofrenię

Bycie opiekunem osoby chorej na schizofrenię jest nie lada wyzwaniem i pracą niemal na pełny etat. W ferworze walki o przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i dbania o przyjmowanie codziennych dawek leków, warto zadbać o to, aby po prostu być. Obecność jest czymś niezastąpionym. Właściwe przyjmowanie leków jest podstawą powodzenia leczenia, nie zastąpi jednak wsparcia, dobrego słowa, życzliwej rozmowy. Czasem takie proste gesty są bardzo znaczące i ułatwiają choremu zmaganie się z trudnymi sytuacjami.

Ważne, aby opiekun zwracał uwagę na sygnały ostrzegawcze, które mogą zwiastować nawrót choroby. Są one niecharakterystyczne i mogą pozostać niezauważone przez pacjenta lub przez niego zbagatelizowane. Czasem osoba patrząca nieco z boku potrafi lepiej uchwycić subtelne zmiany nastroju czy zachowania chorego – jest to niezwykle ważne w zapobieganiu nawrotom objawów psychotycznych.

W sytuacjach nasilonego stresu warto zatroszczyć się o odciążenie chorego w jego obowiązkach i wspomóc go w codziennych czynnościach.

Ważne, by opiekun nie zapomniał o własnych potrzebach i nie nakładał na siebie obowiązków, którym nie jest w stanie sprostać.

LAI – wsparcie dla opiekunów

Rozwiązaniem, które może okazać się dużym wsparciem dla opiekunów, jest zastosowanie długodziałających leków przeciwpsychotycznych podawanych w formie iniekcji co 2-4 tygodnie. Tego rodzaju metoda pozwala odciążyć opiekunów w kwestii konieczności codziennej kontroli przyjmowania leków doustnych przez chorego, co zazwyczaj jest przez nich wskazywane jako najbardziej obciążający aspekt opieki nad osobą chorą na schizofrenię.