Po co człowiek porównuje się z drugim? Czym jest potrzeba porównywania się ?

Aby rozpocząć badanie siebie na tle innych, trzeba znać swoje dobre i słabe strony i znaleźć się w jakiejś grupie ludzi. Inne możesz zyskać wyniki w różnych grupach, bo odniesienie według jakiego będziesz dokonywał porównań postawi ciebie w innym miejscu.

Najłatwiej podzielić krainę porównań na dwie części :to co fizyczne i to co psychiczne. Bieganie na czas, skoki w dal, pchniecie kulą, latanie, pływanie etc. Takie działania pozwolą ci poznać możliwości twojego ciała. Będą one mierzone w pewnej rzeczywistości społecznej. Otrzymasz informacje „czy inni też to potrafią?”, „czy robią to wolniej szybciej?”, „o ile? Inni ludzie będą oceniać jaki jesteś w danej dziedzinie. Miarą innych ludzi, oceniamy siebie i tu zaczyna się proces porównywania społecznego(social comparison)(Festinger, 1954).Będziesz obserwował, dopytywał co myślą o tobie, jak cię widzą i na tej podstawie budował swoją motywacje do dalszych działań.

Drugą częścią krainy porównań są możliwości poznawcze, o których eksplorujesz w szkole. Ocena twojej osoby na tle klasy może pozostawać w tobie na długo i możesz próbować przenieść ją też na inny grunt. Może wiązać się to z rozczarowaniem, kiedy uczeń bardzo dobry w szkole średniej, okazuje się przeciętny na studiach. Inteligencja się nie zmienia, ale punkt odniesienia owszem. Iloraz inteligencji 120 jest wysoki w porównaniu z cała populacją, ale w pewnych społecznych kręgach może okazać się przeciętny.

Nie wszystkie jednak informacje są użyteczne w tworzeniu stabilnego obrazu siebie. Najlepiej brać pod uwagę te osoby, które są do nas podobne, maja podobny sposób myślenia, morale, zdolności, zainteresowania. Wtedy taki punkt odniesienia może nam pozwolić na swobodny rozwój, tego co już mamy.

Warto pamiętać o tym, że porównania społeczne dokonywane w górę lub w dół mogą poważnie wpłynąć na całe życie – ktoś kto porównuje się stale z osobami które są od niego lepsze (porównania społeczne w górę) może być bardziej ambitny, wytrwały i zmotywowany. To może sprawić że osiągnie sukces. Minusem takiego myślenia a raczej jego zagrożeniem jest kwestia gorszego samopoczucia, zbyt wysokich wymagań w stosunku do siebie (a ich niespełnienie może spowodować brak zadowolenia z życia), stanów depresyjnych i poczucia ciągłego niespełnienia.
Porównania społeczne w dół wprawdzie podnoszą samoocenę i samopoczucie, ale mogą demotywować i rozleniwiać. Warto więc raz na czas zweryfikować kto jest naszym punktem odniesienia.

fot.: Gonzalo Haro