Uzależnienie od zakupów niejedno ma imię. Nawet jeśli nie spędzasz w centrum handlowym całej soboty i jeśli nie masz tony rzeczy, które są ci kompletnie nie przydatne, nie znaczy to wcale, że nie masz problemu z uzależnieniem od zakupów.

Rodzaje zakupoholizmu

Można bowiem równie dobrze uzależnić się od zakupów online lub być zakupoholikiem impulsowym, który kupuje w przypływie niekontrolowanego impulsu (tak, jak kleptoman kradnie). Można również uzależnić się od zakupów w określonej kategorii, która staje się hobby – taki zakupoholizm, zauważa się najtrudniej. I choć leczenie zakupoholizmu jest podobne w każdym z jego rodzajów, to niektóre rodzaje zakupoholizmu, trudno rozpoznać.

Typy zakupoholików

Przedstawiamy 4 najczęściej spotykane formy zakupoholizmu.

Zakupoholik obsesyjny

Najbardziej typowy rodzaj zakupoholizmu. U tych osób, zakupy są podstawą regulacji emocji. Poprzez zakupy, osoby te poprawiają swój nastrój i redukują stres. W chwili zakupu zachodzi reakcja fizjologiczna. Zakupoholikowi przyspiesza się akcja serca, może pojawić się nadmierna potliwość. Myśli zakupoholika, nawet kiedy jest z daleka od źródła uzależnienia, koncentrują się wokół zakupów, sklepów i pieniędzy.

Zakupoholik impulsowy

W odróżnieniu od zakupoholizmu opartego na zachowaniach obsesyjnych, zakupoholik impulsowy nie myśli stale o zakupach i pieniądzach. Będąc jednak w sklepie, zaczyna odczuwać nagły przymus dokonania zakupu. Impuls ten, jest na tyle silny, że zakupoholik ulega mu. Nie ma tu znaczenia wartość ani jakość zakupionego przedmiotu, liczy się sam fakt doznania ulgi emocjonalnej, po dokonaniu zapłaty za przedmiot. Kleptomania ma dość podobny mechanizm. Chory nie potrafi zapanować nad impulsem, przed zakupem odczuwa napięcie, które ulega redukcji po dokonaniu zakupu. Nabyty przedmiot nie ma znaczenia – często jest oddawany innej osobie, niekiedy wyrzucany.

Zakupoholik hobbystyczny

W przypadku tego uzależnienia zakupoholik skupia się nie na jakichkolwiek zakupach, lecz na określonych przedmiotach. Mogą to być ubrania lub ich określony rodzaj, książki, artykuły spożywcze, gadżety elektroniczne- w zasadzie cokolwiek. Cechą charakterystyczną, jest tu zarówno przeznaczanie na zakupy nieproporcjonalnej do zarobków ilości pieniędzy, jak i brak wykorzystywania zakupionych rzeczy. Zakupoholizm hobbystyczny trudno rozpoznać, bowiem łatwo tu usprawiedliwić swoje impulsy zakupowe („kupuję książki, bo je kolekcjonuje”, „nie jestem zakupoholikiem – przecież nie kupuję masy ubrań” itd.) W rzeczywistości to uzależnienie jest tak samo niebezpieczne dla stanu naszych finansów i naszej psychiki jak każdy inny rodzaj zakupoholizmu.

Zakupoholik internetowy

Cecha charakterystyczną tego rodzaju uzależnienia, jest brak odczuwania impulsów zakupowych w sklepach tradycyjnych. Osoba taka, w galerii handlowej będzie zachowywała się rozsądnie, a nawet niechętnie będzie odnosić się do wizji kupienia czegoś w centrum handlowym. Po włączeniu komputera sytuacja zmienia się jednak diametralnie. Zaczyna się polowanie na okazje.

Zakupoholicy onlinowi najczęściej korzystają z aukcji internetowych, czatując na okazje i możliwość tańszego zakupu. Tak jak w przypadku zakupoholików obsesyjnych, tak i tu mamy do czynienia z dreszczykiem emocji i podniecenia w chwili dokonywania zakupu czy wygrania aukcji. Uważa się, że osoby, które uzależniają się od zakupów w sieci, początkowo decydują się na taką formę nabywania produktów ze względu na przekonanie, że zakupy online zaoszczędzają zarówno czas jak i pieniądze. W miarę rozwoju uzależnienia, zakupoholik internetowy, poza pieniędzmi traci jeszcze ogromnie dużo czasu na śledzenie aukcji i wybieranie najbardziej korzystnych ofert spośród sklepów internetowych. Przy leczeniu zakupoholizmu internetowego, warto przyjrzeć się temu, czy chory nie jest dodatkowo uzależniony od internetu.

fot.:freestock/Unsplash.com