Czy testy psychologiczne i psychotesty są tym samym? Czy możemy ufać psychotestom z gazet i czasopism? Czym różni się psychotest od rzetelnego testu psychologicznego?

Dążenie do samopoznania to bardzo silna tendencja u każdego człowieka. To właśnie z chęci dowiedzenia się, dlaczego działamy, tak jak działamy oraz jacy jesteśmy, wywodzi się motywacja do studiowania psychologii czy też interesowania się tą dziedziną. Jednym ze sposobów poznania struktury osobowości człowieka, jego zdolności, poziomu umiejętności, motywacji, nastawień, sposobów reagowania itd. są testy psychologiczne. Na tzw. testy psychologiczne możemy natknąć się nie tylko w gabinecie u psychologa, ale także w rekrutacji czy na różnych stronach internetowych oraz w czasopismach. Czy psychotesty dostępne w gazetach i na portalach różnią się czymś od profesjonalnych testów psychologicznych?

Czym są testy psychologiczne?

Testy psychologiczne to wystandaryzowane narzędzie służące do pomiaru określonych cech czy zdolności. Testy przygotowywane są przez psychologów, na podstawie jego wiedzy psychologicznej i statystyki. Profesjonalny test psychologiczny, aby mógł być wykorzystywany w diagnozie, musi być:

• rzetelny (czyli dokładny, z niewielkim marginesem błędu)
• trafny (czyli musi mierzyć to co mam mierzyć)
• oraz znormalizowany (muszą istnieć jakieś normy w oparciu o które interpretuje się wyniki).

Testy psychologiczne mogą być przeprowadzane jedynie przez psychologów, a istotnym elementem badania testem psychologicznym jest interpretacja wyników (innymi słowy, sam wynik punktowy na skali jeszcze niczego o badanym nie mówi).

Wszelkie testy psychologiczne, wykonywane samodzielnie nie mają wartości diagnostycznej – nawet wtedy jeśli wypełniamy sobie test psychologiczny profesjonalny. Bez odpowiedniego przygotowania nie jesteśmy bowiem w stanie zinterpretować wyników.

Czym są psychotesty?

Psychotesty, dostępne w Internecie czy w gazetach, najczęściej nie są układane przez psychologów, a jeśli nawet to nie są to testy sprawdzane pod kątem rzetelności i trafności. Są to po prostu arbitralne założenia twórcy testu na temat danej cechy czy sposobów zachowania. Czy gdybyś po wypełnieniu testu dowiedział się, że układała go Twoja sąsiadka, wierzyłbyś w jego wyniki? No właśnie!

A co z tym, że niekiedy wyniki psychotestu „się sprawdzają”? Tu działa taki sam mechanizm jak w przypadku horoskopów, czyli efekt Forer’a. Interpretacja wyniku psychotestu jest najczęściej na takim poziomie ogólności, że każdy znajdzie coś dla siebie – dlatego mamy poczucie, że test się sprawdził. Napisać test, który będzie się często sprawdzał nie jest tak trudno – pomyślcie sami – jeśli odpowiecie na pytanie o to, czy często wychodzicie na imprezy „tak” a na kolejne pytanie o to czy wolelibyście pracować indywidualnie, bez kontaktu z innymi ludźmi odpowiecie „nie”, to nie trudno jest założyć w analizie wyników, że jesteście osobą otwartą i społeczną, prawda?

Na niektórych stronach internetowych można też znaleźć testy, które reklamowane są jako profesjonalne, a za otrzymanie wyników testu trzeba zapłacić – jeśli nie są to testy sygnowane przez gabinety psychologiczne to nie warto w takie narzędzia inwestować – nie tylko niczego się o sobie nie dowiecie, a dodatkowo możecie jeszcze zrobić sobie krzywdę, jeśli zbyt mocno przywiążecie się do wyników testu.

Czy warto zatem robić sobie psychotesty, które można znaleźć w czasopismach lub na stronach internetowych? Jeśli traktuje się je jako zabawę – tak. Nie należy jednak wyniku takich testów traktować poważnie.

fot.:Alex Green z Pexels